Ontwikkeling kredietrente - Wat kost lenen?
In de eerste maanden van 2023 zetten de leenrentes de stijging die in 2022 was ingezet, verder door. Na een stabiele zomer stegen de leenrentes opnieuw. Tegen het einde van het jaar volgde er een daling.
- De gemiddelde rente voor een persoonlijke lening van € 50.000 was begin januari 2023 6,41%. In december stond deze op 8,22%, een stijging van ruim 28%.
- De gemiddelde rente voor persoonlijke leningen van € 5.000, € 10.000 en € 20.000 steeg in verhouding met 20% tot 29%.
- De laagste leenrente in de markt steeg in 2023 van 4,9% naar 6,7%. Een stijging van bijna 37%.
De stijgende rentes kwamen vooral door de bewegingen in de kapitaalmarktrentes:
- De kapitaalmarktrentes, waar banken hun leenrentes op baseren, zijn flink gestegen. Zo steeg de rente voor een 10-jaars-staatslening van 2,76% begin januari 2023 naar ruim 3% in maart 2023. Na wat schommelingen kwam de rente in oktober 2023 opnieuw ruim boven de 3%.
- Bij hogere kapitaalmarktrentes betalen kredietverstrekkers zelf meer rente voor het geld dat ze aantrekken om leningen mee te verstrekken. Die stijging vertaalden verstrekkers door naar hogere leenrentes voor de consument.
- Sinds november 2023 dalen de kapitaalmarktrentes weer, met als gevolg dat ook de leenrentes dalen.
Gemiddeld leenbedrag stijgt weer
Consumenten leenden in 2023 gemiddeld hogere bedragen dan in 2022. In 2023 bedroeg het aangevraagde leenbedrag gemiddeld € 13.889. Dat is ruim € 300 meer dan in 2022. Toen werd er gemiddeld een bedrag van € 13.595 geleend.
| Jaar | Gemiddelde leenbedrag |
| 2021 | € 13.224 |
| 2022 | € 13.595 |
| 2023 | € 13.889 |
Dat consumenten meer lenen heeft verschillende oorzaken:
- Veel consumenten kregen in 2023 een flinke loonsverhoging. Met een hoger inkomen kun je meestal meer lenen.
- Door de inflatie zijn de prijzen voor onder meer auto’s, aannemersbedrijven en bouwmaterialen flink gestegen. Aangezien de meeste consumenten geld lenen voor een auto of verbouwing, steeg met de inflatie ook het gemiddelde leenbedrag.
Meest gekozen leendoelen
Zoals gezegd, lenen veruit de meeste consumenten in Nederland om een auto te kopen of hun woning te verbouwen. In 2023 was 35,68% van de aangevraagde leningen bedoeld om een auto te financieren. In 2022 was dat nog 28%. Consumenten zijn in 2023 dus vaker gaan lenen voor een auto. Er zijn in het eerste halfjaar van 2023 dan ook veel meer nieuwe auto’s verkocht.
Verbouwen is met 17,19% van de aanvragen ook een populair leendoel, iets populairder dan in 2022. Toen leende nog 14,68% van de kredietaanvragers voor een verbouwing. Mede door de relatief hoge huizenprijzen kiezen mensen vaker voor verbouwen in plaats van verhuizen. Verder zorgden de hoge energieprijzen ervoor dat het verduurzamen van de woning populairder werd.
Een bestaande lening oversluiten komt met 9,45% op de derde plaats van geliefde leendoelen.
| Gekozen leendoel | 2022 | 2023 |
| Auto | 27,99% | 35,68% |
| Verbouwen | 14,68% | 17,19% |
| Oversluiten | 8,15% | 9,45% |
| Restschuld hypotheek | 1,21% | 0,74% |
| Boot | 0,57% | 0,63% |
| Inboedel | 6,91% | 4,33% |
| Recreatiewoning | 1,95% | 1,44% |
| Camper / caravan | 1,44% | 1,43% |
| Motor | 1,32% | 1,12% |
| Anders | 35,76% | 28,00% |
Consumenten lenen hoogste bedragen voor recreatiewoning en boot
De hoogte van het leenbedrag verschilt per leendoel. Zo zien we dat de hoogste bedragen worden geleend voor een recreatiewoning of boot (respectievelijk € 30.060 en € 27.807). Voor de inboedel of een motor lenen mensen de laagste bedragen (respectievelijk € 9.096 euro en € 8.370). Toch zijn consumenten wel fors meer lenen voor hun inboedel. Dit was in 2022 nog gemiddeld € 7.863. Ruim € 1.200 minder dan in 2023. Ook dit heeft te maken met stijgende prijzen, in dit geval voor meubels.
| Leendoel | Gemiddelde leenbedrag 2022 | Gemiddelde leenbedrag 2023 |
| Recreatiewoning | € 33.241 | € 30.060 |
| Boot | € 27.062 | € 27.807 |
| Camper/caravan | € 21.600 | € 21.487 |
| Verbouwen | € 17.193 | € 16.885 |
| Lening oversluiten | € 18.588 | € 15.640 |
| Restschuld financieren | € 15.227 | € 15.092 |
| Auto | € 13.414 | € 13.772 |
| Anders | € 10.748 | € 11.789 |
| Motor | € 8.443 | € 9.096 |
| Inboedel | € 7.863 | € 8.370 |
Gemiddeld leenbedrag per gezinssituatie
Uit onze analyse blijkt dat stellen die zijn getrouwd of een geregistreerd partnerschap hebben het meeste geld lenen. Gemiddeld lenen zij voor een bedrag van ruim € 18.000. Alleenstaanden lenen met gemiddeld € 11.802 het minst. Alleenstaanden kunnen vaak minder lenen, omdat zij minder inkomsten hebben dan stellen waarvan beide inkomens meetellen. En hoe hoger je inkomen, hoe meer je doorgaans kunt lenen.
| Gezinssituatie | Gemiddelde leenbedrag 2023 |
| Alleenstaand | € 11.802 |
| Samenwonend | € 16.955 |
| Geregistreerd partnerschap | € 16.982 |
| Gehuwd | € 18.295 |
Gemiddeld leenbedrag per provincie
We zoomen ook nog even in op de verschillen per provincie. Inwoners van de provincie Noord-Holland lenen met € 14.905 gemiddeld het meest. Inwoners van de provincie Groningen lenen het minst, gemiddeld € 12.696.
| Provincie | Gemiddelde leenbedrag 2023 |
| Noord-Holland | € 14.905 |
| Flevoland | € 14.882 |
| Utrecht | € 14.463 |
| Zuid-Holland | € 14.156 |
| Noord-Brabant | € 13.780 |
| Gelderland | € 13.145 |
| Zeeland | € 13.145 |
| Drenthe | € 13.113 |
| Limburg | € 13.076 |
| Friesland | € 13.062 |
| Overijssel | € 13.005 |
| Groningen | € 12.696 |