Datamonitor lenen

Ontwikkeling kredietrente - Wat kost lenen?

In de eerste maanden van 2023 zetten de leenrentes de stijging, die in 2022 was ingezet, verder door. Sinds mei van dit jaar zijn de rentestijgingen enigszins afgevlakt en lijken de leenrentes langzaam te stabiliseren.

• De gemiddelde rente voor een persoonlijke lening van 50.000 euro was begin januari 2023 6,41% en stond begin augustus op 8,09%. Een stijging van bijna ruim 26 procent.
  
• De gemiddelde rente voor een persoonlijke leningen van 5.000, 10.000 en 20.000 euro steeg in verhouding met ongeveer 16 tot 26 procent
  
• De laagste leenrente in de markt steeg van 4,9% naar 7,2% (voor leningen van 15.000 t/m 50.000 euro). Een stijging van bijna 47 procent.
  

De stijgende rentes en de stabilisatie die daarna werd ingezet, komt vooral door de bewegingen in de kapitaalmarktrentes:

• De kapitaalmarktrentes, waar banken hun leenrentes op baseren, zijn flink gestegen. De rente voor een 10-jaars-staatslening steeg bijvoorbeeld van 2,76 procent begin januari 2023 naar ruim 3 procent in maart 2023. Daarna daalde deze weer wat en schommelt sindsdien tussen de 2,5 en 3 procent.
  
• Bij hogere kapitaalmarkrentes moeten kredietverstrekkers zelf meer rente betalen voor het geld dat ze aantrekken om vervolgens de leningen mee te verstrekken. Dat vertaalden ze weer door in de vorm van hogere leenrentes voor de consument.

Gemiddeld leenbedrag stijgt weer

Consumenten leenden in de eerste helft van 2023 gemiddeld hogere bedragen dan in 2022. Tussen januari en juni 2023 was het gemiddeld aangevraagde leenbedrag 14.619 euro. Dat is ruim duizend euro meer dan in 2022. Toen werd er nog gemiddeld 13.595 euro geleend.

Dat consumenten meer lenen heeft verschillende oorzaken:

• Veel consumenten kregen in 2023 een flinke loonsverhoging. Met een hoger inkomen kun je meestal meer lenen.
  
• Door de inflatie zijn de prijzen voor onder meer auto’s, aannemersbedrijven en bouwmaterialen flink gestegen. Aangezien de meeste consumenten die geld lenen dit doen voor een auto of verbouwing en zij hier dus in 2023 hogere bedragen voor nodig hadden, stijgt ook het gemiddelde leenbedrag.

Meest gekozen leendoelen

Zoals gezegd, lenen consumenten in Nederland het vaakst om een auto te kopen of hun woning te verbouwen. In de eerste helft van 2023 was 35,8 procent van de aangevraagde leningen bedoeld om een auto te financieren. In 2022 was dat nog 28 procent. Consumenten zijn dus in de eerste zes maanden van 2023 veel vaker gaan lenen voor een auto. Er zijn in het eerste halfjaar van 2023 dan ook veel meer nieuwe auto’s verkocht.

Verbouwen is met 16,1 procent van de aanvragen ook een populair leendoel, iets populairder dan in 2022. Toen leende nog 14,7 procent van de kredietaanvragers voor een verbouwing. Mede door de relatief hoge huizenprijzen kiezen mensen vaker voor verbouwen in plaats van verhuizen. Daarnaast zorgen de hoge energieprijzen ervoor dat het verduurzamen van de woning populairder werd.

Een bestaande lening oversluiten is het derde populairste leendoel. Toch is het aantal mensen dat om deze reden leent weer gedaald, van 8,15% in 2022 naar 7,91% in de eerste helft van 2023. Dat heeft te maken met de stijgende leenrentes. Hierdoor is oversluiten voor steeds minder mensen interessant.

Consumenten lenen hoogste bedragen voor recreatiewoning en boot

De hoogte van het leenbedrag verschilt per leendoel. Zo zien we dat voor een recreatiewoning of een boot de hoogste bedragen worden geleend (respectievelijk 33.421 euro en 27.062 euro). Voor de inboedel of een motor lenen mensen de laagste bedragen (respectievelijk 7.863 euro en 8.443 euro).

Als we kijken naar de meest gekozen leendoelen, vallen nog wat zaken op:

• Consumenten die lenen voor een auto leenden in de eerste zes maanden van 2023 gemiddeld 14.432 euro. Dat is ongeveer 1.000 euro meer dan de 13.414 euro in 2022. Dit komt vooral doordat auto’s flink duurder zijn geworden. Mensen hebben dus meer geld nodig voor de aanschaf van een auto.
  
• Ook voor verbouwingen zijn mensen hogere bedragen gaan lenen in 2023, omdat de kosten voor bouwmaterialen en aannemers flink zijn gestegen. 
  
• Het bedrag dat mensen gemiddeld leenden voor hun inboedel steeg in de eerste helft van 2023 naar 9.383 euro. Dat is veel meer dan 7.863 euro die in 2022 gemiddeld werd geleend voor inboedel. Ook dit heeft weer te maken met stijgende prijzen, in dit geval met de hogere prijzen voor meubels.
  

Gemiddeld leenbedrag per gezinssituatie

Verder blijkt dat stellen die zijn getrouwd of een geregistreerd partnerschap hebben het meeste geld lenen. Gemiddeld kiezen zij voor een leenbedrag van ruim 18.600 euro. Alleenstaanden lenen met gemiddeld 12.300 euro juist het minst. Alleenstaanden kunnen vaak minder lenen, omdat zij met één inkomen minder inkomsten hebben dan stellen waarbij beide inkomens worden meegeteld. En hoe hoger je inkomen, hoe meer je doorgaans kunt lenen.

Gemiddeld leenbedrag per provincie

We zoomen ook nog even in op de verschillen per provincie. Inwoners van de provincie Flevoland lenen met 15.883 euro gemiddeld het meest. Inwoners van de provincie Overijssel lenen het minst, met gemiddeld 12.751 euro.